Thủ tướng Nhật Shinzo Abe, diễn giả chính tại Đối thoại Shangri La 13, đã sử dụng bài phát biểu để hối thúc Trung Quốc kiềm kế các hành động hung hăng trên biển. Trong khi đó, Bộ trưởng quốc phòng Chuck Hagel (Mỹ) thẳng thừng cáo buộc các hành động của Bắc Kinh ở Biển Đông đang làm mất ổn định khu vực.

Tướng quân đội Trung Quốc phản ứng dữ dội

Hội nghị thượng đỉnh an ninh châu Á, hay còn gọi là Đối thoại Shangri La 13, đã kết thúc tại Singapore hôm qua 1-6 sau ba ngày họp. Nhiều quan chức tham gia hội nghị đã chỉ trích mạnh mẽ các hoạt động hàng hải ngày càng gia tăng của Trung Quốc tại châu Á.

Thủ tướng Nhật Shinzo Abe, diễn giả chính tại Đối thoại Shangri La 13, đã sử dụng bài phát biểu để hối thúc Trung Quốc kiềm kế các hành động hung hăng trên biển. Trong khi đó, Bộ trưởng quốc phòng Chuck Hagel (Mỹ) cáo buộc các hành động của Bắc Kinh ở Biển Đông đang làm mất ổn định khu vực.

Tại diễn đàn Đối thoại Shangri La, tướng Vương Quán Trung, phó tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc, đã đưa ra những lời chỉ trích kịch liệt với cả Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Chuck Hagel.

Tướng Vương Quán Trung đã bỏ cả bài phát biểu được chuẩn bị từ trước, dành tới hơn 10 phút độc diễn để lên án Mỹ và Nhật “có hành động khiêu khích với Trung Quốc”.

“Ông Abe và ông Hagel có sự chỉ trích một cách không tưởng tượng được với Trung Quốc - ông Vương chỉ trích - Tôi hoàn toàn không thể tưởng tượng nổi. Có cảm giác như họ có sự phối hợp với nhau chặt chẽ, họ ủng hộ nhau, họ khuyến khích nhau. Họ lợi dụng lợi thế của người nói trước trong Shangri-La và đưa ra các hành động khiêu khích, thách thức với Trung Quốc”.

Nhiều nước yêu cầu Trung Quốc giải thích "đường 9 đoạn"

Cũng tại diễn đàn Đối thoại Shangri La, các chuyên gia đến từ nhiều nước trên thế giới đã tập trung yêu cầu ông Vương Quán Trung giải thích về cái gọi là “đường 9 đoạn” của Trung Quốc trên biển Đông.

Đại diện của báo Financial Times đặt câu hỏi: “Tôi không biết, không hiểu đường 9 đoạn là gì? Xin ông giải thích căn cứ nó ở đâu?”. Một đại biểu từ Ấn Độ nói thẳng: “Đường 9 đoạn thách thức mọi luật pháp, thông lệ quốc tế”.

Một đại biểu khác hỏi: “Ông nói Trung Quốc chỉ đáp trả các hành động khiêu khích chứ không bao giờ khiêu khích. Xin ông hãy nói xem Việt Nam đã khiêu khích gì Trung Quốc ở Hoàng Sa để các ông kéo giàn khoan của CNOOC vào đó?”.

Một câu hỏi khác là: “Ông nói về xây dựng quan hệ nước lớn kiểu mới với Mỹ. Vậy Trung Quốc có định xây dựng quan hệ kiểu mới giữa nước lớn - nước nhỏ không?”.

Tuy nhiên, với những câu hỏi này, tướng Vương chỉ trả lời lòng vòng mà không nêu ra được bất cứ căn cứ pháp lý hợp lý nào.

Ông ta bịa đặt trắng trợn rằng đường 9 đoạn Trung Quốc “đã có từ 2.200 năm” nhưng phải đợi đến năm 1949 họ mới công bố. Sau đó ông ta chuyển sang cáo buộc Mỹ đang dùng UNCLOS “làm công cụ” trong khi chưa hề phê chuẩn nó.

Các chuyên gia ngạc nhiên trước thái độ cộc cằn của Trung Quốc

Trước những câu trả lời của tướng Vương, chuyên gia Christian Le Miere của Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế (IISS), đơn vị tổ chức Đối thoại Shangri La, đánh giá: “Rất ngạc nhiên là phần trả lời của ông Vương về đường 9 đoạn đã hoàn toàn phủ nhận hết luật biển quốc tế”.

Chuyên gia Le Miere nhận định: “Một điều thấy rõ nhất là sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Trung Quốc tại khu vực. Và giờ Nhật cũng tích cực hơn trong việc tham gia an ninh khu vực. Căng thẳng trên biển đang xảy ra nhưng khó có thể hiểu sao phía Trung Quốc lại tỏ ra cộc cằn đến như vậy. Có lẽ vì họ bị phê phán quá nhiều tại cuộc đối thoại lần này chăng!”.

Nhà phân tích Bonnie Glaser của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) đánh giá: “Có lẽ phần tuyên bố của tướng Vương chủ yếu nhắm vào khán giả trong nước ở Trung Quốc nhiều hơn. Tôi nghĩ năm nay họ đã bị chỉ trích quá nhiều tại đối thoại. Tôi thấy rất đáng tiếc là tướng Vương đã không trả lời được nhiều câu hỏi. Ông ta dành đến 10 phút lòng vòng để nói về đường 9 đoạn nhưng không giải thích được cuối cùng nó là cái gì”.

"Tướng Trung Quốc bôi nhọ đất nước Nhật"

Như đã nói trên, tại diễn đàn Đối thoại Shangri La, tướng Vương Quán Trung cho rằng phát biểu của Thủ tướng Abe và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel là “khiêu khích” và “không thể chấp nhận được”.

Trước tuyên bố của tướng Vương, chánh văn phòng Nội các Nhật Yoshihide Suga cho biết: “Chúng tôi tin rằng quan chức Trung Quốc đưa ra tuyên bố dựa trên những điều sai trái. Ông ta đã bôi nhọ đất nước chúng tôi”. Ông Suga tiết lộ phái đoàn Nhật dự Đối thoại Shangri-La đã phản đối mạnh mẽ những phát biểu của tướng Vương Quán Trung.

Phát biểu tại Đối thoại Shangri-La Thủ tướng Nhật Abe kêu gọi các nước khu vực phải tôn trọng luật pháp quốc tế. Đây được xem là thông điệp gửi thẳng tới Trung Quốc sau khi Bắc Kinh đưa giàn khoan và tàu chiến tới vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Một ngày sau đó, Bộ trưởng Hagel chỉ trích Trung Quốc “thực hiện các hành động gây bất ổn” đối với Philippines và Việt Nam.