Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng tiến hành sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, kể từ khi ra đời cho đến nay, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, chăm lo xây dựng lực lượng CAND vững mạnh, toàn diện, tạo tiền đề, điều kiện cơ bản, quan trọng để lực lượng CAND thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Nhân dân, bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa, xứng đáng với vị trí, vai trò đặc biệt như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định “Công an của ta là CAND, vì Nhân dân mà phục vụ và dựa vào Nhân dân mà làm việc”, là “vũ khí sắc bén”, “là trụ cột của Đảng”.

CAND Việt Nam ra đời 

Ngày 19/8/1945, Cách mạng Tháng Tám thành công ở Hà Nội. Cùng với việc đập tan các cơ quan đàn áp của địch và thiết lập chính quyền cách mạng, CAND Việt Nam ra đời. Tên gọi của những tổ chức Công an Việt Nam đầu tiên ở 3 miền là: Sở Liêm phóng Bắc Bộ, Sở Trinh sát Trung Bộ và Quốc gia tự vệ Cuộc Nam Bộ.

Tiếp đó, ngày 21/2/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 23/SL hợp nhất các Sở Cảnh sát và Sở Liêm phóng thành "Việt Nam Công an Vụ" nằm trong Bộ Nội vụ và cử đồng chí Lê Giản làm Giám đốc Nha Công an Việt Nam.

Ngày 18/4/1946, Bộ Nội vụ ra Nghị định số 121-NgĐ về tổ chức Việt Nam Công an Vụ, quy định tổ chức bộ máy của Công an có 3 cấp: Công an Việt Nam, Công an kỳ và Công an tỉnh.

CAND trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (giai đoạn 1946 -1954)

Ngay sau khi ra đời, Công an Việt Nam đã bước ngay vào trận chiến đấu quyết liệt, một mất một còn với các kẻ thù giai cấp và kẻ thù dân tộc. Tổ chức các cuộc trấn áp các tổ chức phản cách mạng, phản động và bọn tội phạm hình sự, trực tiếp làm nhiệm vụ bảo vệ chính quyền cách mạng vừa thành lập ở cả 3 miền Bắc - Trung - Nam. Tiêu biểu là thắng lợi của Công an Việt Nam trong vụ án số 7 phố Ôn Như Hầu, kịp thời trấn áp, khám phá thành công và đưa ra ánh sáng âm mưu nham hiểm của bọn phản động Quốc dân đảng câu kết với thực dân Pháp hòng lật đổ chính quyền cách mạng non trẻ dự định vào ngày 14/7/1946.

Ở vùng địch hậu, cuộc chiến đấu của CAND không kém phần quyết liệt, những chiến công diệt tề, trừ gian ngay trong lòng địch đã góp phần làm tan rã bộ máy của ngụy quyền tay sai, làm thất bại chính sách “dùng người Việt trị người Việt” của thực dân Pháp, trong đó phải kể đến gương chiến đấu hy sinh của các đồng chí: Bùi Thị Cúc, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Lợi. Đặc biệt, lực lượng CAND đã góp phần tích cực cùng toàn Đảng, toàn dân làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi hoàn toàn.

CAND trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước (giai đoạn 1954 - 1975)

Sau năm 1954, đất nước ta tạm thời bị chia cắt làm hai miền với hai nhiệm vụ chiến lược khác nhau. Lực lượng CAND đã chủ động tích cực trên các mặt công tác và chiến đấu lập nên những chiến công xuất sắc trên cả chiến trường miền Nam và bảo vệ hậu phương miền Bắc xã hội chủ nghĩa.

Tại miền Bắc, lực lượng CAND đã vận dụng nhiều hình thức, biện pháp đấu tranh phong phú, phát động rộng rãi, mạnh mẽ phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc; phòng ngừa, phát hiện và dập tắt kịp thời các tổ chức gián điệp cài lại, phát hiện, bắt giữ hàng trăm toán gồm hàng ngàn tên gián điệp biệt kích và trấn áp kịp thời các tổ chức phản động nhen nhóm; làm thất bại chiến tranh tâm lý, chiến tranh phá hoại của địch…

Trên chiến trường miền Nam, được sự chi viện từ hậu phương lớn miền Bắc, lực lượng An ninh miền Nam đã phát triển thành hệ thống từ Trung ương Cục đến khu, tỉnh, các huyện và xã. Đặc biệt, lực lượng An ninh miền Nam cùng quân và dân miền Nam đồng loạt tiến công và đánh thắng địch trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, cuộc tiến công chiến lược năm 1972 và đỉnh cao là Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

CAND trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa (giai đoạn từ 1975 đến nay)

Sau ngày 30/4/1975, đất nước được thống nhất cùng đi lên chủ nghĩa xã hội, lực lượng CAND cả nước thống nhất và tiếp tục bước vào trận chiến đấu mới, không kém phần gian khổ, hy sinh và đầy khó khăn, phức tạp. Phát huy truyền thống vẻ vang và để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, CAND đã nhanh chóng thống nhất về tổ chức, tăng cường biên chế và củng cố về mọi mặt, triển khai đồng bộ, toàn diện các mặt công tác công an trong phạm vi cả nước, thực hiện nhiệm vụ chính trị mới do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.

Từ năm 1986 đến nay: Sau hơn 35 năm đổi mới, lực lượng CAND luôn chủ động nắm chắc tình hình, không để bị động, bất ngờ; thực hiện tốt chức năng tham mưu chiến lược với Đảng, Nhà nước, Chính phủ về nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, các chủ trương, chính sách đối ngoại của Việt Nam với các nước lớn, các địa bàn chiến lược, ứng xử linh hoạt trước các sự kiện trong quan hệ đối ngoại và phòng, chống dịch COVID-19. Bảo vệ tuyệt đối an toàn hoạt động của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các sự kiện chính trị, văn hóa, xã hội, đối ngoại quan trọng, các mục tiêu, công trình trọng điểm. Nhanh chóng cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về bảo đảm an ninh, trật tự.

Thực hiện tốt công tác phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động; bảo vệ an ninh, lợi ích quốc gia dân tộc từ sớm, từ xa. Triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các mặt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, bảo đảm an ninh kinh tế, an ninh xã hội, an ninh trong dân tộc, tôn giáo, an ninh thông tin, truyền thông, an ninh mạng… Công tác phòng ngừa, đấu tranh, trấn áp tội phạm đạt và vượt các chỉ tiêu Quốc hội đề ra, tạo chuyển biến tích cực về trật tự, an toàn xã hội.

Thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về trật tự, an toàn xã hội, quản lý cư trú, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ngành nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự, vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; thi hành án hình sự và thi hành tạm giữ, tạm giam; bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ… Hiệp đồng chặt chẽ với Quân đội nhân dân bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ, bảo đảm an ninh quốc gia. Phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân gắn với nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc.

Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương trong xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, làm tốt công tác dân vận. Tích cực tham gia xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

“Gương mẫu đi đầu” trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đảng ủy Công an Trung ương đã tham mưu Bộ Chính trị ban hành và quyết liệt triển khai Nghị quyết số 22 về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, tập trung triển khai bố trí cán bộ ở cả 4 cấp Công an theo phương châm “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”…

77 năm song hành cùng dân tộc, ở các giai đoạn cách mạng, các sự kiện lịch sử trọng đại, trong chiến tranh cũng như hòa bình và xây dựng đất nước, được Đảng và Bác Hồ lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện; được Nhân dân tin cậy, ủng hộ, giúp đỡ; sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ, hiệu quả của Quân đội nhân dân, của các cấp, các ngành và sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, lực lượng CAND luôn một lòng, một dạ tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, không quản ngại khó khăn, gian khổ, luôn nêu cao tinh thần tận tụy, sẵn sàng xả thân vì đất nước, lấy lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân làm lý tưởng, mục tiêu cao nhất để phấn đấu, đem hết sức lực, tài chí và cả tính mạng của mình để bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ cuộc sống bình yên, hạnh phúc của Nhân dân, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và làm tròn nghĩa vụ quốc tế...

Trải qua 77 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng CAND luôn được Đảng, Nhà nước ghi nhận và tặng nhiều phần thưởng cao quý, như: Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập, Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, Huân chương Lao động…

Trong giai đoạn mới, thời gian tới, hòa bình, hợp tác và phát triển tiếp tục là xu thế của thế giới, cách mạng khoa học - công nghệ ngày càng có vai trò quan trọng hơn trong đời sống xã hội. Những yếu tố an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, như an ninh mạng, năng lượng, lương thực, tranh chấp nguồn nước, an ninh tài chính, hàng hải, hàng không, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh... diễn biến ngày càng phức tạp và gay gắt hơn.

Ở trong nước, bên cạnh những thời cơ thuận lợi, đất nước ta đang phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức không nhỏ, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” tiếp tục bộc lộ rõ nét hơn. Tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm có xu hướng gia tăng, nhất là tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm sử dụng “vũ khí nóng”, tội phạm ma túy, tội phạm mua bán người, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm kinh tế, tham nhũng, tội phạm môi trường... Tai nạn giao thông, cháy, nổ, tệ nạn xã hội... tiếp tục là những vấn đề mà lực lượng CAND cần tập trung giải quyết trong thời gian tới...

Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và Nhân dân giao phó, đòi hỏi lực lượng CAND không ngừng phát huy hơn nữa truyền thống vẻ vang; tiếp tục đổi mới toàn diện và nâng cao chất lượng các mặt công tác Công an; tăng cường xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng CAND trong sạch, vững mạnh.

Thực hiện quyết liệt, đồng bộ kiện toàn tổ chức bộ máy, sắp xếp đội ngũ cán bộ, đảm bảo yêu cầu “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở” theo Nghị định số 01/NĐ-CP ngày 6/8/2018 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công an; triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII của Đảng về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, phong trào “CAND học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy”, Cuộc vận động “Xây dựng phong cách người CAND bản lĩnh, nhân văn, vì Nhân dân phục vụ” và các phong trào thi đua yêu nước khác. Triển khai đồng bộ, có hiệu quả Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới trong toàn lực lượng…

Gắn bó với Nhân dân, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với Quân đội nhân dân, với các ngành, các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội và đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, tạo thành sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, giữ vững ổn định chính trị, phục vụ có hiệu quả sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Với những chiến công, thành tích đã đạt được, lực lượng CAND Việt Nam luôn tự hào với truyền thống 77 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, nguyện viết tiếp những bản hùng ca chiến thắng trong thời kỳ mới!

Nguồn: Báo CAND