Tại Hội thảo Kinh tế tuần hoàn: Hướng phát triển bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam được tổ chức chiều 23/10, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Quốc Phương cho biết, nền kinh tế tuyến tính hiện nay đang gây áp lực lớn lên môi trường và cạn kiệt tài nguyên. 

Trước thực tế đó, Việt Nam tích cực tham gia nền kinh tế tuần hoàn, đặt ra mục tiêu bảo vệ môi trường, hệ sinh thái và sức khỏe con người. Do vậy, phát triển kinh tế tuần hoàn đã được xác định là yêu cầu tất yếu và doanh nghiệp cần chủ động, đi đầu hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn.

Yêu cầu tất yếu khi tài nguyên cạn kiệt

Theo Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), nền kinh tế tuần hoàn là một chu trình sản xuất khép kín, các chất thải được quay trở lại, trở thành nguyên liệu cho sản xuất, từ đó giảm mọi tác động tiêu cực đến môi trường, bảo vệ hệ sinh thái và sức khỏe con người. Kinh tế tuần hoàn đem lại 4 lợi ích cơ bản thông qua tận dụng tối đa các nguồn lực, bao gồm: Tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, thúc đẩy phát triển kinh tế, lợi ích xã hội.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương cho biết, đặc tính của kinh tế tuần hoàn là biến rác thải của ngành này thành nguồn tài nguyên của ngành kia, đồng thời góp phần làm giảm phát thải khí nhà kính và biến đổi khí hậu. Mô hình kinh tế tuần hoàn đưa một phần hoặc toàn bộ chất thải về vòng sản xuất cũ, cấu trúc lại và sử dụng lại, do đó, góp phần giảm tiêu thụ nguyên liệu, thu hồi chất thải cho đầu vào sản xuất, giảm chi phí sản xuất cho doanh nghiệp.

Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều nỗ lực và đã đạt được nhiều thành quả trong tiến trình phát triển bền vững.

Phát triển kinh tế tuần hoàn đang dần trở thành xu hướng của các quốc gia, đặc biệt là các quốc gia phát triển có ít tài nguyên, nhất là khi nguồn tài nguyên trên thế giới đang ngày càng cạn kiệt. Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều nỗ lực và đã đạt được nhiều thành quả trong tiến trình phát triển bền vững. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với lượng chất thải phát sinh ngày càng lớn trong khi nguồn nguyên liệu thô, nguyên liệu hoá thạch ngày càng cạn kiệt. 

Bên cạnh đó, phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam có công nghệ lạc hậu, lỗi thời, quy mô sản xuất nhỏ lẻ và thiếu nguồn lực đầu tư cho công nghệ tái chế. Vì vậy, thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn sẽ giúp cho doanh nghiệp Việt Nam thực hiện được mục tiêu sản xuất và tiêu dùng bền vững. 

“Việc lựa chọn nền kinh tế tuần hoàn đối với Việt Nam là yêu cầu tất yếu nhằm khắc phục hạn chế của mô hình tăng trưởng truyền thống, giúp Việt Nam tránh lệ thuộc vào nền kinh tế bên ngoài, phát triển bền vững”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương khẳng định.

Doanh nghiệp hợp tác để hướng tới kinh tế tuần hoàn

Về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Vinh, Tổng thư ký VCCI cho rằng, thực tế từ mấy năm nay đã có nhiều doanh nghiệp đi theo hướng kinh tế tuần hoàn. Có thể kể đến như Dow dùng bao bì nhựa để làm đường. Hay như Heineken có tới 99,01% phụ phẩm và chất thải trong sản xuất được tái sử dụng hoặc tái chế. Các doanh nghiệp như CocaCola và Uniliver cũng đã sớm đi theo hướng kinh tế tuần hoàn… Coca Cola cho biết đến năm 2030, hỗ trợ thu gom và tái chế tất cả các chai nhựa của các sản phẩm đã bán. Uniliver cho biết đến 2025 thì 100% chất thải bao bì nhựa của công ty sẽ được thu gom, tái chế và tái sử dụng. Petro Việt Nam đã phối hợp với chính quyền địa phương và các bên liên quan trong ngành để xây dựng và phát triển hệ thống thu gom bao bì nhằm thúc đẩy tái chế đồng thời đặt mục tiêu đến năm 2030 thu thập tất cả các gói sản phẩm đã bán.

Ông Nguyễn Quang Vinh cho biết, ở Việt Nam cũng đã có nhiều doanh nghiệp hợp tác cùng hướng tới kinh tế tuần hoàn. Đó là liên minh tái chế bao bì Việt Nam đã ra đời với 9 công ty là Coca Cola, Friesland Campina, La Vie, Nestle, Nutifood, Suntory Pepsico, Tetra Pak, TH Group và URC. Theo ông Vinh, những doanh nghiệp này đều là những tập đoàn đa quốc gia với chiến lược toàn cầu và nguồn lực đủ mạnh. Tuy nhiên, thực trạng của Việt Nam hiện nay cũng đang đặt ra câu hỏi, ở Việt Nam 90% là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), vậy DNNVV sẽ phát triển kinh tế tuần hoàn ra sao, bắt đầu thế nào khi kinh tế tuần hoàn vẫn là khái niệm mới”, ông Vinh nói.

Trên thực tế, đến nay nhận thức về kinh tế tuần hoàn và lợi ích đã rõ nhưng thực tế hầu hết rác thải vẫn mang đổ bỏ, các vấn đề môi trường chưa được giải quyết, tài nguyên đang cạn kiệt. “Thực tế đòi hỏi phải chuyển đổi sang nền kinh tế hợp lý hơn. Kinh tế tuần hoàn là tương lai của doanh nghiệp, là tương lai của các hoạt động sản xuất, kinh doanh”, ông Nguyễn Quang Vinh nhấn mạnh.

Trích nguồn: Báo CAND