Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, nguyên nhân đầu tiên dẫn đến tình trạng “rớt” giá thê thảm là do hiện nguồn cung thịt lợn trong nước đang lớn hơn cầu. Lượng thịt lợn thương phẩm tăng hơn 5,4 triệu tấn (gấp 3 lần so với năm 1997). Ông Cường cho biết, 20 năm trước, người dân Việt Nam chủ yếu dùng thực phẩm thịt lợn, nhưng hiện nay người dân sử dụng đa dạng các loại thực phẩm như: Trứng, thịt bò, cá, thủy sản… khiến áp lực càng đè nặng lên thịt lợn. Nguyên nhân thứ hai là do khâu tổ chức ngành hàng chưa tốt, quy mô vừa và lớn chiếm 45%, còn lại là quy mô nhỏ lẻ.  Bên cạnh đó, khâu chế biến hiện là khâu yếu nhất trong ngành chăn nuôi, hầu hết vẫn tiêu thụ theo kiểu truyền thống, tiêu thụ thịt tươi. Khâu tổ chức thị trường kể cả nội địa và xuất khẩu kém, chưa phát triển. 

Đánh giá về tình hình nguy cấp của ngành chăn nuôi, ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục Chăn nuôi nhận định, đây là mức giá thấp nhất từ trước đến nay ở Việt Nam và cũng đang là giá thấp nhất thế giới. Nếu tình trạng này kéo dài thì phần lớn các hộ chăn nuôi và ngay cả những hộ trang trại lớn cũng sẽ không trụ được. Giá lợn hơi loại tốt (khối lượng trung bình từ 100-110 kg/con) đã xuống thấp dưới 28.000 đồng/kg, có nơi xuống dưới 25.000 đồng/kg và chưa có dấu hiệu dừng lại, nhất là trong những tháng mùa hè sắp tới.  Tại cuộc họp, đại diện Công ty CP Việt Nam cho biết, để "giải cứu" thịt lợn, công ty này đã tăng cường bán thịt theo miếng, chế biến thành xúc xích, thuê kho cấp đông, tăng cường chế biến sâu.  “Tuy nhiên, một số nông dân đang cố gắng vay mượn để giữ đàn lợn, mong rằng bán được ra nước ngoài. Do vậy, Nhà nước cần có chính sách rõ ràng, để người nông dân có hướng chăn nuôi. Công ty CP cũng hứa sẽ giảm đàn lợn và giá thức ăn để giúp người nông dân”, đại diện Công ty CP Việt Nam khẳng định. 

Đại diện Công ty Dabaco cũng cho biết, đơn vị này đã giảm giá thức ăn 5-7% từ tuần trước, giảm giá bán con giống, tăng cường hỗ trợ kỹ thuật cho người chăn nuôi, không để dịch bệnh xảy ra. Không tiếp tục tăng đàn, nhưng áp dụng kỹ thuật để nâng cao năng suất lợn nái. Dabaco đang tính toán xây nhà máy giết mổ lợn, sẽ triển khai trong năm 2017. Ông Võ Việt Dũng Tổng giám đốc Công ty chế biến thực phẩm Nam Hà Nội cho biết, hiện giá lợn xuống quá thấp. Tại thủ phủ chăn nuôi của miền Bắc là tỉnh Hà Nam, hiện giá lợn công ty thu mua của nông dân cao hơn 2 giá so với mặt bằng chung là 23.000 đồng/kg. 

Hiện tại ở đây, phần lớn là lợn quá lứa, trọng lượng từ 1,4 tạ/con, giá chỉ khoảng 1,5 triệu đồng/con nhưng người chăn nuôi vẫn không bán được. Theo ông Dũng, công suất thu mua của công ty là 180-200 con/ngày, và công ty này hứa sẽ cố gắng tăng lượng thu mua để cấp đông để đẩy mạnh tiêu thụ lượng lớn quá lứa trong dân. 

Các hộ chăn nuôi vàtrang trại lớn đang "ngắc ngoải"

Nhận định tình hình, ông Lê Bá Lịch, Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi cho biết: “Dù giá heo của nông dân bán giảm thê thảm nhưng giá thịt trên thị trường vẫn không giảm giá bao nhiêu, đây là vai trò của Bộ Công Thương”. 

Các DN cũng kiến nghị Bộ NN&PTNT làm việc với Bộ Công Thương xem xét tạm dừng nhập khẩu thịt và các sản phẩm từ thịt để bình ổn thị trường. Về lâu dài cần quy hoạch ngành chăn nuôi lợn, phải xem đây là ngành nghề sản xuất, kinh doanh có điều kiện, không thể thích mở trang trại chăn nuôi là mở mà không có điều kiện ràng buộc gì. 

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cũng đề nghị giảm giá thức ăn chăn nuôi. “Chúng tôi sẽ làm việc với Đồng Nai, lắng nghe và thúc đẩy xuất khẩu thịt lợn. Bộ đang giao Cục Thú y tạo ra các vùng an toàn dịch bệnh để xúc tiến xuất khẩu thịt lợn. Chúng tôi làm việc với TP Hồ Chí Minh, các cơ sở chế biến, tiêu thụ… động viên tăng cường giết mổ, thu mua, cấp đông. Tính tới việc giảm giá chi phí như việc hỗ trợ truy xuất nguồn gốc cho người chăn nuôi”, ông Tám nêu ý kiến. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đề nghị các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi, cung cấp lợn giống, thuốc thú y… cần phải giảm giá bán các mặt hàng để chia sẻ khó khăn với người chăn nuôi.  Đây cũng là cách để đảm bảo cho các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi, sản xuất giống, thuốc thú y phát triển bền vững.  Đối với các DN sản xuất chế biến, phân phối, cần tăng cường thu mua chế biến thịt lợn, cấp đông bảo quản, nâng giá thu mua, giảm giá bán, phân phối thịt lợn nhằm góp phần khuyến khích người tiêu dùng trong nước sử dụng. 

Lâu dài, ông Cường chỉ đạo, phải tổ chức lại chăn nuôi nông hộ, dưới dạng tổ đội, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ… giảm đầu vào, có kế hoạch đầu ra, phát triển đối tượng khác thay thế. Không nhất thiết cứ nuôi lợn, có thể thay bằng: thịt trâu, bò, thịt dê…