Tuần trước, đột nhiên cô gọi lại vẻ sợ hãi, cho biết số tiền 20 nghìn USD đã đầu tư có nguy cơ “bốc hơi”, khi mà sàn này luôn trong trạng thái bảo trì, hoặc không cho nhà đầu tư rút tiền.

Giao dịch bất hợp pháp 

Từ hôm biết mình có thể đã bị lừa, cô em bỏ ăn, bỏ ngủ, phờ phạc vì xót của và không biết phải làm gì để đòi lại số tiền ấy. Câu “làm liều thì ăn nhiều” không còn là câu “cửa miệng” của cô như mọi khi nữa. Hỏi ra mới biết kiến thức về đầu cơ ngoại hối ngắn hạn của Nga cũng chỉ thuộc dạng “cơm chấm cơm”. Lý do cô mạo hiểm tham gia lĩnh vực này chỉ bởi nghe mấy bà cùng cơ quan nói đây là bộ môn kiếm tiền nhàn tênh, cứ ngủ dậy là có tiền, nên mới rút sổ tiết kiệm tham gia, nào ngờ gần nửa tỷ bạc có cơ mất trắng.

Theo ông Đỗ Quốc Quyền (Giảng viên trường Đại học Tài chính - Ngân hàng Hà Nội) thì cụm từ Foreign Exchange được viết tắt là “Forex”, hay “fx”, chỉ hoạt động trao đổi tiền tệ quốc tế. Hiểu nôm na thì thị trường forex (thị trường ngoại hối) là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi tiền tệ của các quốc gia thông qua hệ thống ngân hàng và các tổ chức tín dụng.

Nghe thì xa lạ, nhưng trên thực tế giao dịch forex là 1 hoạt động quen thuộc trong đời sống. Chẳng hạn, khi mua tại Việt Nam một sản phẩm nào đó xuất xứ từ nước ngoài bằng đồng nội tệ (VND), nghĩa là đã tham gia vào giao dịch forex, vì trước đó công ty nhập khẩu đã phải chuyển đổi VND sang đồng tiền của quốc gia đó để mua hàng. Rõ nhất là khi đi du lịch, đi du học ở nước ngoài, chúng ta đều phải đổi VND lấy ngoại tệ để chi dùng. Bởi vậy, forex tuy “lạ” mà “quen”.

Ông Đỗ Quốc Quyền – Giảng viên trường Đại học tài chính - ngân hàng Hà Nội.

Vẫn theo ông Quyền, hiện nay mỗi ngày khối lượng giao dịch ngoại hối Forex toàn cầu đạt khoảng hơn 6.600 tỷ USD (theo báo cáo của hãng nghiên cứu thị trường Statista), kéo theo hoạt động đầu tư Forex phát triển mạnh mẽ. Đây là lĩnh vực mà các nhà đầu cơ ngắn hạn (trader) kiếm lợi nhuận dựa trên sự biến động tăng giảm tỷ giá của các cặp tiền tệ. Sản phẩm trong đầu tư Forex là tiền tệ, như đồng đô la Mỹ (USD), đồng Euro (EUR), bảng Anh (GBP), đồng Yên Nhật (JPY),…hoặc vàng (XAU), kim loại quý, dầu thô,…). Những đồng tiền này không đứng một mình, chúng sẽ đi theo cặp (USD/JPY, GBP/JPY,…).

Cách “chơi” Forex như sau: chẳng hạn nếu nhận định sắp tới cặp EUR/USD sẽ tăng giá, trader sẽ thực hiện mua vào và chờ giá tăng để bán ra. Ngược lại, khi thấy cặp tiền này có xu hướng giảm, họ sẽ thực hiện lệnh bán và chờ đợi giá giảm để cắt lệnh và lấy lợi nhuận. Việc giao dịch ngoại hối được thực hiện thông qua các sàn forex. Lúc này công ty môi giới đóng vai trò như là một cầu nối trader với các tổ chức để tham gia vào thị trường. Trước đây thị trường forex chỉ là sân chơi dành cho người giàu, vì phải có số vốn tầm 100.000 USD (tức hơn 2 tỷ VND) trở lên mới “đủ tuổi” tham gia giao dịch. Từ khi xuất hiện sàn forex, các trader với số vốn khiêm tốn chỉ tầm vài chục USD đã có thể tham gia.

Sàn forex là trung gian kết nối giữa trader nhỏ lẻ với những nhà cung cấp thanh khoản, thông qua việc đi tìm nhà cung cấp giá và sử dụng giá này để cung cấp cho các trader. Cũng chính vì trader phải thông qua nhà môi giới ngoại hối, nên hiện nay có rất nhiều sàn forex lừa đảo chiếm đoạt tiền của trader. Trên thế giới đã xảy ra nhiều vụ lừa đảo forex chấn động, vì vậy một số quốc gia như: Bỉ, Malaysia, Bắc Triều Tiên, Pakistan,… đã cấm cá nhân giao dịch ngoại hối.

Luật sư Lê Hồng Hiển (Đoàn luật sư Hà Nội) cho biết, Forex bắt đầu thâm nhập vào Việt Nam từ hơn 10 năm trước, lĩnh vực này hiện được điều chỉnh bằng Pháp lệnh ngoại hối; Nghị định 88/2019/NĐ-CP; Luật các tổ chức tín dụng; Thông tư số 20/2011/TT-NHNN của Ngân hàng nhà nước Việt Nam (NHNN)... Theo đó, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các tổ chức khác được phép kinh doanh, cung ứng dịch vụ Forex ở trong và ngoài nước với điều kiện được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chấp thuận bằng văn bản.

“Tính đến thời điểm hiện tại, thị trường ngoại hối chưa được hợp pháp hóa tại Việt Nam, do đó vẫn chưa có một sàn môi giới ngoại hối nào được cấp phép hoạt động, nhưng pháp luật hiện hành lại không cấm trader tham gia giao dịch trên thị trường Forex. Chính vì vậy, các trader Việt phải tìm đến các sàn Forex ở nước ngoài để đăng ký, mở tài khoản và thực hiện giao dịch. Điều này đồng nghĩa với việc các giao dịch và quyền lợi của trader khi tham gia Forex sẽ không được pháp luật Việt Nam bảo hộ” – luật sư Hiển lưu ý.

Những dấu hiệu bất minh

Mang câu chuyện của cô em họ trao đổi với cán bộ Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Bộ Công an, Trung tá Nguyễn Văn Sơn cho biết đơn vị đã nhận được thông tin phản ánh những biểu hiện bất minh của một tổ chức có tên là Lion Group (hay Lion Team, Lion Community). Theo nghiên cứu bước đầu, Lion Group tự xưng là một tổ chức môi giới ngoại hối hoạt động dưới hình thức đầu tư ủy thác, xây dựng mạng lưới kiểu đa cấp kêu gọi nhiều người bỏ tiền đầu tư ngoại hối trên sàn FX Trading Markets, có địa chỉ thành lập tại Anh quốc. Lion quảng cáo có các chuyên gia chuyên về giao dịch forex (ngoại tệ, vàng, tiền ảo), sẽ giúp các trader thu về hàng nghìn USD lợi nhuận chỉ trong 1 tháng. “Người chơi” chỉ việc mở tài khoản tại sàn FX Trading Markets, nạp tối thiểu 1 nghìn USD vào tài khoản đó, việc còn lại là của các… chuyên gia. Sau đó tiền tự động “chảy” vào túi mà không phải làm gì. Nhóm này cam kết các trader sẽ nhận được 0.8 tới 1% lợi nhuận trong 1 ngày, tức là 30%/tháng và 360%/năm.

Có thể thấy đây thực sự là mức lợi nhuận “trên giời”. Tính phi lý, không tưởng ở chỗ ngay cả với “Bố già phố Wall” là Tỷ phú Warren Buffett (Mỹ) thì lợi nhuận thu được từ đầu tư forex cũng chỉ khoảng 15%/ năm. Mặc dù vậy, trên trang website chính thức của Lion Group đầy rẫy những lời mời chào “có cánh”, như: "Lion đặt mục tiêu lợi nhuận 0.8-1%/ ngày…”; “Trung bình mỗi tháng nhà đầu tư sẽ có lãi 20-24%...”. “Thành tích đạt được trong 17 tháng qua (từ 6-2019) là cộng đồng 40.000 nhà đầu tư của Lion Team chưa có ai bị lỗ dù chỉ là 1 đồng và tháng nào cũng có lợi nhuận trên 20%...”; “…Trong 1,5 năm hoạt động, các nhà đầu tư của mình đã mua được tổng cộng hơn 100 mảnh đất/ngôi nhà, hơn 300 ô tô từ lợi nhuận thu được”.

Bên cạnh lời hứa hẹn lãi suất siêu khủng, nhóm này đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo, sinh hoạt offline, các chuyến du lịch, các buổi tiệc hoành tráng rồi đăng lên group, diễn đàn lớn nhằm thu hút sự chú ý, kích thích lòng ham muốn giàu có, tính hám lợi của nhiều người. Thậm chí, dựa vào tình hình dịch bệnh COVID-19, nhóm này còn đánh vào tâm lý sợ mất việc làm, không có thu nhập của người lao động để khuyến cáo họ dùng số tiền tiết kiệm để đầu tư forex kiếm lời, để có nguồn thu khi mất việc. Vì thế đã lôi kéo được nhiều người chọn đầu tư forex như một “lối thoát hiểm”.

Một số hoạt động của Lion Group.

Một điều khác khiến dư luận ngờ vực đó là người lập ra Lion Group (hay Lion Team) vào năm 2017-2018 lại chính là Lê Ngọc Tuấn, tức “Tuấn cam” – một người có liên quan trong vụ Modern Tech (tháng 4-2018 Modern Tech bị tố cáo lừa đảo 15 nghìn tỷ đồng của 32 nghìn nhà đầu tư đồng tiền ảo Ifan và Pincoin). Một nhân vật khác của Lion hiện nay là Hồ Ngọc Phương cũng liên quan đến vụ việc trên.

Tiến hành kiểm tra về sàn giao dịch “fxtradingmarkets.com” thông qua công cụ đo lượng truy cập của Alexa - (một công ty thuộc sở hữu của Amazon), kết quả thật sự bất ngờ: mặc dù được quảng cáo thành lập tại Anh quốc nhưng trang web của sàn giao dịch này lại không có bất kỳ truy cập nào đến từ nước Anh, mà có tới hơn 90% lượng truy cập đến từ Việt Nam. Như vậy có thể thấy trang này dường như được lập ra để lừa người Việt.

Hiện Lion Group đang ngày càng mở rộng quy mô, lan rộng về những vùng quê, đánh vào lòng tham, tính hám lợi, mong muốn làm giàu nhanh chóng… để lôi kéo những đối tượng khách hàng thiếu hiểu biết về Forex tham gia. Để mở rộng mạng lưới khách hàng, nhóm này thực hiện việc chiết khấu hoa hồng rất cao cho những người lôi kéo được nhà đầu tư mới. Cụ thể, thu nhập của người tham gia sẽ tỉ lệ thuận với cấp bậc của bản thân, lượng thành viên kêu gọi tham gia vào Lion Group và số tiền giao dịch trong mạng lưới.

Tổng cộng có năm cấp bậc (từ Level 0 đến 4). Lion Group quảng cáo: “Cho 1, nhận 10! nhận 50 USD cho bạn và mỗi một người bạn hoặc thành viên gia đình mà bạn giới thiệu cho FXTM. Sử dụng liên kết giới thiệu riêng của bạn để lan truyền về FXTM trong mạng lưới xã hội trực tuyến của bạn và nhận tổng cộng 10.000 USD!”. Đây rõ ràng là việc lợi dụng phương thức kinh doanh đa cấp vào việc xây dựng mạng lưới của một tổ chức không được cấp phép bán hàng đa cấp.

Cảnh báo sớm

Với những điều bất thường nói trên, Trung tá Sơn nhận định hoạt động của Lion Group có dấu hiệu của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng thủ đoạn lợi dụng phương thức kinh doanh đa cấp. Ở đây việc giao dịch ngoại hối chỉ là cái cớ, là bình phong che đậy cho việc thu hút vốn, huy động tài chính trái phép để chiếm đoạt của những kẻ cầm đầu Lion Group. Nhà đầu tư của Lion Group đang đứng trước những nguy cơ mất tiền rất cao khi các đối tượng cầm đầu đánh sập trang, thay số, chặn liên lạc, ôm tiền bỏ trốn, sử dụng kỹ thuật can thiệp vào biến động giá ngoại hối trên sàn giao dịch đáng ngờ nói trên…

Tuy nhiên việc chứng minh tội phạm sẽ gặp nhiều khó khăn, tương tự như vụ Modern Tech. Vì đặc điểm các trader giao dịch và nộp tiền trực tiếp cho người tuyến trên, chứ không phải nộp cho Lion Group, việc giao tiền cũng không hề có chứng từ, hoá đơn ghi nhận, không có bất kỳ một tài liệu nào ràng buộc trách nhiệm của tổ chức Lion Group, nên khi bị chiếm đoạt tài sản, nhà đầu tư không có tài liệu, chứng cứ chứng minh cho cáo buộc của mình.

Mặt khác, vì tham gia giao dịch với các sàn forex ở nước ngoài nên hoạt động đó không được bảo hộ theo pháp luật hiện hành. Bên cạnh nguy cơ mất tiền, các trader còn có khả năng bị đánh cắp thông tin cá nhân, bởi hình thức ủy thác buộc khách hàng phải đưa thông tin của mình cho người được ủy thác khi thực hiện hoạt động đầu tư. Những kẻ gian sẽ dùng thông tin của trader để giả mạo hoặc dùng chúng để lừa đảo người khác.

Chính vì vậy, mới đây Công an TP Đà Nẵng đã phát đi thông báo phòng ngừa tội phạm, khuyến cáo người dân cần cảnh giác trước nguy cơ tiềm ẩn từ hoạt động của Lion Group. Thông báo nêu rõ hiện sàn Fx trading markets và tổ chức Lion Group chưa được sự đồng ý của Ngân hàng Nhà nước, nên các cá nhân đầu tư ngoại hối tại sàn này là không đúng pháp luật. Mô hình hoạt động của tổ chức này có dấu hiệu của hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, nhưng cho đến nay chưa có đơn vị, tổ chức nào có tên là Lion Group được Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp. Thực tế là những lợi nhuận, hoa hồng, thù lao mà tổ chức Lion Group cam kết với các nhà đầu tư về bản chất là lấy tiền người vào sau trả cho người tham gia trước.