Nạn nhân là bé S.H.D.N, sinh ngày 5-10-2016, hung thủ là Hà Đức Chăn, 51 tuổi, trú tại Bản Tý, xã Thanh Mai, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn - người mà nạn nhân vẫn thường gọi là “ông”.

Cuộc vây bắt nghẹt thở

Chiều 14-3-2021, bé S.H.D.N đang chơi ngoài sân cùng với bạn là cháu ngoại của Chăm và bà Hà Thị Long, 75 tuổi, mẹ đẻ của Chăn. Chăn ngồi trong nhà đột nhiên gọi với ra ngoài bảo hai cháu vào nhà, N nhanh chân chạy vào nhà trước và bất ngờ bị Chăn dùng dao tấn công rồi ném cháu bé ra cửa. Sau đó ông ta quay lại uy hiếp mẹ đẻ và cháu ngoại, khóa trái cửa không cho ra ngoài.

Người dân gần đó nghe thấy tiếng quát tháo của Chăn, tiếng khóc của trẻ em đã gọi điện cho người thân để báo công an. Ông Hà Đức Thuật và ông Hoàng Thông Mạo đi ngang qua thấy cháu bé nằm sấp, thoi thóp trên vũng máu đã lập tức đưa bé đến trung tâm y tế xã để cấp cứu. Nhưng vết thương quá nặng, cháu bé đã tử vong.

Khi đó, con trai đối tượng đang làm đồng vừa chạy về đến nhà đi vào bằng cửa ngách, vật lộn với bố để bà Long mở cửa chạy thoát ra ngoài. Đối tượng đang đà hung hăng tiếp tục sử dụng dao để đe dọa mọi người, rồi cố thủ trong nhà.

Lực lượng Công an khống chế thành công đối tượng.

Đại tá Hà Văn Tuyên, Giám đốc Công an tỉnh và hai đồng chí Phó Giám đốc trực tiếp có mặt tại hiện trường chỉ đạo các lực lượng phối hợp bắt giữ đối tượng. Tình huống trở nên bất lợi khi trong nhà không có ánh sáng, trời bắt đầu tối dần.

Mặc cho lực lượng Công an, người thân vận động, thuyết phục đối tượng vẫn không chịu ra đầu thú và thường trực con dao trên tay để chống trả. Nhận định không thể kéo dài việc thương thuyết, 18h30 phút Đại tá Hà Văn Tuyên hạ lệnh phá cửa để bắt giữ đối tượng.

Khi bị tấn công, đối tượng đã dùng con dao có cán dài liên tục bổ thẳng từ trên xuống, chống trả quyết liệt làm vỡ cánh tủ kính kệ ti vi, nguy cơ gây sát thương rất lớn. Lực lượng Công an buộc phải sử dụng bình xịt hơi cay để khống chế, tước hung khí, bắt đối tượng. Quá trình bắt giữ  đã có 1 cán bộ bị thương nhẹ, tấm khiên bảo vệ bị hư hỏng.

Mối họa tiềm ẩn

Gia đình bé S.H.D.N trước đó đã có thời gian sinh sống ở nhà bà ngoại tại thôn Trung Tâm, xã Thanh Mai, huyện Chợ Mới. Năm 2018, cả nhà chuyển về quê bố bé N sinh sống tại huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng. Năm 2019, bé được bố mẹ gửi đến nhà bác ruột tại trú tại xã Thanh Mai để học mầm non, trong thời gian bố mẹ đi làm công nhân ở Bắc Ninh.

Tuy còn nhỏ nhưng bé rất biết nghe lời và rất dễ thương. Bé N là cháu họ nên có quan hệ thân thiết với gia đình, thường xuyên được đến nhà chơi với cháu ngoại của đối tượng Chăn. Chiều 13-3, anh Hà Đức Thắng là con trai của Chăn đón hai đứa trẻ từ nhà bác ruột của N về nhà mình và ngủ lại.

Hà Đức Chăn là người có tiền sử bệnh tâm thần phân liệt, được điều trị lần đầu từ năm 2008 tại Bệnh viện Đa khoa Bắc Kạn. Từ đó đến nay đối tượng vẫn thường xuyên đi thăm khám, uống thuốc theo đơn do bác sĩ chỉ định. Hằng ngày Chăn làm việc nhà, chăn trâu và lao động cùng gia đình. Tuy vậy tình trạng bệnh vẫn không thuyên giảm, mà có chiều hướng tăng nặng theo tuổi tác. Chăn đã từng nhiều lần làm cho gia đình, làng xóm sợ hãi bởi những hành động bất thường.

Bà Lưu Thị Nam vợ của Chăn cho biết: Trước khi gây án 2 ngày, Chăn đã có những biểu hiện lạ, không chịu uống thuốc, kêu đau đầu, khó đi vào giấc ngủ. Tối 13-3, người nhà đã ép Chăn uống thuốc nhưng sau đó Chăn lại lén nhả ra. Chiều 14-3, khi vợ con đi làm đồng, chăn trâu, đối tượng vẫn bình thường. Vậy mà cháu bé ngây thơ vô tội lại bị sát hại bởi lưỡi dao oan nghiệt của kẻ tâm thần, để lại sự đau xót tột cùng cho người thân. Mẹ cháu bé, người bác chăm bẵm cháu hằng ngày gần như ngã quỵ trước cái chết đầy bất ngờ này. Thi thể bé N đã được gia đình đưa về Bảo Lâm ngay trong đêm, lần cuối cùng được về với quê hương của bố, với người thân bên nội.

Tâm thần  phân liệt với nét đặc trưng là tâm thần bị chia cắt, mất thống nhất về tư duy, cảm xúc, hoạt động. Nhiều người có vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần nhưng không phải ai cũng được điều trị một cách dứt điểm. Hoặc người thân thiếu hiểu biết, thiếu sự quan tâm, chăm sóc nên không nhận biết được biểu hiện của bệnh, dẫn tới những hậu quả đau lòng.

Hồ sơ bệnh án tâm thần của Hà Đức Chăn.

Tại Bắc Kạn đã có vụ án tương tự như vậy. Điển hình gần đây là vụ: mẹ dùng tã siết cổ con đến chết, xảy ra ngày 21-1-2021, tại thôn Khau Phảng, xã Bộc Bố, huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn, nạn nhân là một bé gái mới 3 tháng 28 ngày tuổi. Đối tượng Hoàng Thị Đào, sinh năm 2000, nghiện chơi game trên điện thoại, thời gian sinh con lại ở nhà một mình. Hôm đó khi thấy con khóc nhiều quá đối tượng đã thực hiện hành vi siết cổ, cướp đi mạng sống của chính con đẻ.

Để quản lý, chăm sóc người tâm thần ở cộng đồng, các gia đình cần nâng cao nhận thức, chủ động đưa người thân đi khám, điều trị tại các cơ sở y tế khi phát hiện người thân có những biểu hiện tâm lý bất thường. Trường hợp bệnh nhân tâm thần ở tại gia đình, mỗi thành viên trong gia đình cần quan tâm, động viên cùng nhau giúp đỡ người bệnh. Tuân thủ đúng phác đồ điều trị của cơ sở y tế, thường xuyên tiến hành đưa bệnh nhân đi tái khám đúng thời gian, để kịp thời phát hiện và điều trị các triệu chứng bất thường, điều chỉnh lượng thuốc phù hợp.